Wat is een dode hoek

• Wat is een dode hoek? De dode hoek is het gebied rondom het voertuig waar de bestuurder geen zicht op heeft. Bij vrijwel alle gemotoriseerde vierwielers zijn er dode gebieden. Zelfs de auto heeft een dode hoek. De dode hoek bevindt zich aan de voorzijde, rechts naast het voertuig, rechtsachter het voertuig en helemaal aan de achterzijde van het voertuig. De dode hoek is afhankelijk van het zicht vanuit de bestuurdersplaats. Regel is; als u de bestuurder niet kan zien dan kan de bestuurder u ook niet zien!

Direct en indirect zicht

• We maken onderscheid tussen direct en indirect zicht. Direct zicht is het zicht waarop de bestuurder direct zicht op heeft vanuit de ruiten. Indirect zicht heeft de bestuurder via spiegels of camera’s. Het is onmogelijk voor de vrachtautochauffeur om tegelijkertijd gebruik te maken van alle camera’s en spiegels. De taakbelasting wordt alleen maar groter wanneer de chauffeur in de bebouwde kom rijdt als de chauffeur zich door complexe verkeerssituaties moet navigeren. De meeste ernstige ongevallen gebeuren in de bebouwde kom. 
• Chauffeurs zien fietsers rechts naast de cabine over het hoofd door slecht ingestelde spiegels, of niet adequaat gebruik maken van deze spiegels. Er is geen gedragscode voor fietsers om uit de dode hoek te blijven. Van Raamsdonk (2002) concludeerde dat bij ongevallen tussen vrachtauto’s en overige verkeersdeelnemers de schuld gelijk verdeeld is. Zij houden te weinig rekening met de eigenschappen van de vrachtauto. Merendeel van de respondenten vrijwel nooit (49,5%) of niet zo vaak (32,3%) een gevaarlijke dodehoeksituatie heeft meegemaakt.

Dode Hoek project 

• Ik werk voor het dode hoek project als gastdocent. Vrijwel dagelijks staat er teams van 2 gastdocenten in Nederland basisschoolleerlingen in groep 7 en 8, en soms al in groep 6, voor te lichten en bewust te maken van het gevaar rondom een groot voertuig en wat voor een rol zij hebben als ze in de dode hoek komen. Na de les zijn ze zich bewust wat een dode hoek is en hoe hier mee om te gaan. Wat ik aan het eind van de les controleer is, of ze het begrepen hebben en waar de veilige plek is bij een groot voertuig. Namelijk 3 meter schuin achter het voertuig. Voertuig omdat het niet alleen een vrachtauto is maar ook een tractor, bus of zelfs een auto.

Dagelijkse praktijk

• Helaas lees en hoor ik dagelijks ongelukken en bijna ongelukken omdat mensen in het verkeer er altijd vanuit gaan dat de bestuurder voldoende ziet en gebruik maakt van de 6 spiegels. Al rijdend is dat onmogelijk. We komen te vaak op scholen waar een klasgenoot om het leven is gekomen of ernstig gewond is geraakt doordat hij/zij onder/tegen een vrachtauto is gekomen. Vaak bij een dode hoek ongeluk maar ook wel eens bij het oversteken. Niet altijd is afleiding de oorzaak, soms ook een verkeerde inschatting of onwetendheid. Vaak wordt vergeten dat in Nederland de vrachtauto maximaal 50 ton (50.000) kilo mag wegen. Zelfs al is de snelheid laag, stilstaan in een paar meter is onmogelijk. Bij 30 km/u leg je ongeveer 8 meter per seconde af. Bij een reactie tijd van 1 seconde (gemiddelde wat de mens nodig heeft om waarnemen om te zetten in handelen) staat elk voertuig pas na 12 tot 16 meter stil, bij een vrachtauto van 50 ton verder.

Aantal dodelijke slachtoffers onder fietsers

• De meeste dodelijke slachtoffers vallen onder fietsers. In totaal 610 mensen waaronder 229 fietsers en 195 inzittenden van een auto.

• Bij 10% van de dodelijke fietsongevallen was sprake van een aanrijding met een bus of vrachtauto. Dit is 3% van het totaal aan dodelijke verkeersongevallen. Hieruit spreekt ook de ernst en consequenties van een ongeluk met zwaar verkeer. Twee derde van de letsels (61%) door een ongeval van een fietser met zwaar verkeer behandeld op een SEH-afdeling werd als ernstig geclassificeerd. Hersenletsel was met afstand het meest voorkomende letsel naar aanleiding van een ongeluk met zwaar verkeer: 61% van de dodelijke ongevallen en 33% van de ziekenhuisopnames.
• Volwassenen zijn in het verkeer geen goed voorbeeld. De kinderen die ik les geef komen heel vaak met voorbeelden waarin ouders het slechte voorbeeld geven. Ze hoeven geen gordel te dragen, vaak op kleine stukjes terwijl de meeste ongelukken in de eerste 3 minuten van een autorit gebeuren, fietsen door rood, fietsen zonder verlichting en als het kind er naar vraagt dan hoeft het niet want het is maar een klein stukje ouders gebruiken de telefoon in de hand tijdens het rijden, en rijden bij het kind afzetten op school andere kinderen of volwassenen aan. Dramatisch was het recente ongeluk in het westen van Nederland waar een 10 jarig jongetje afgezet werd door zijn vader bij school en volgens overreden werd door zijn eigen vader. 
• Ook maken ze vrijwel dagelijks mee dat ze geen voorrang krijgen op de rotonde. Het lijkt alsof het in het verkeer een jungle is, recht van de meest brutale. Kinderen maar ook volwassenen voelen zich in het verkeer absoluut niet veilig. Ondanks alle veiligheidscampagnes en voorlichtingen gaat het steeds vaker mis in het verkeer.

Ik wens u een veilige rit!